Od teraz napoje energetyczne dostępne są wyłącznie dla osób pełnoletnich – to skutek nowej ustawy, która weszła w życie. Zmiana ma na celu ochronę zdrowia młodszych konsumentów przed potencjalnie szkodliwym wpływem tych produktów. W artykule przyjrzymy się szczegółom nowego prawa.
Jakich napojów dotyczy nowa ustawa?
Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw definiuje „napój energetyczny” lub „napój energetyzujący” jako „wyrób w postaci napoju będący środkiem spożywczym, zawierający kofeinę w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub taurynę, z wyłączeniem substancji występujących naturalnie.”
Ustawa dotyczy więc tylko napojów, które mają w sobie dużo kofeiny (więcej niż 150 mg na litr) albo taurynę. Nie dotyczy napojów, które zawierają którąś z tych substancji naturalnie, np. kawy.
Zakup napojów energetycznych nie będzie ponadto możliwy ani na terenie jednostek systemu oświaty, ani w automatach.
Dlaczego napoje energetyczne są szkodliwe dla dzieci i młodzieży?
Nadmierne spożywanie napojów energetycznych przez osoby niepełnoletnie może prowadzić do:
- Niekorzystnych zmian w układzie sercowo-naczyniowym, takich jak: zaburzenia rytmu serca, niedokrwienie mięśnia sercowego, nadciśnienie tętnicze, czy samoistne rozwarstwienie tętnicy wieńcowej.
- Epizodów psychotycznych i ataków paniki.
- Uszkodzenia wątroby z powodu zbyt dużej podaży witaminy B3 (niacyny). Wartość referencyjna EFSA dla dzieci i młodzieży dla niacyny waha się od 12 mg do 19 mg na dzień. Pół litra napoju energetycznego może zawierać około 40 mg niacyny, co stanowi około 200% wartości referencyjnej.
- Niewydolności nerek z powodu spożycia dużej ilości tauryny.
- Przewlekłych bólów głowy, bezsenności, nadpobudliwości i zaburzeń deficytu uwagi.
- Nadwagi, otyłości i zaburzeń metabolicznych, ze względu na dużą zawartość cukru.
Spożywanie napojów energetycznych jest szczególnie niebezpieczne dla młodych osób, które miały już wcześniej problemy zdrowotne (np. chorobę serca, nerek, wątroby, cukrzycę). Dodatkowo, czynnikiem zwiększającym ryzyko działań niepożądanych jest jednoczesne spożywanie napojów energetycznych z lekami, alkoholem czy narkotykami.
A co z pozostałymi produktami zawierającymi kofeinę?
Napoje energetycznie faktycznie nie są wskazane dla dzieci i młodzieży, zwłaszcza spożywane w dużych ilościach. Jednak może nieco dziwić fakt, że napoje gazowane, kawa w kawiarni, czy produkty (np. batony, cukierki) zawierające kofeinę nadal będą legalne dla młodych ludzi.
Z jednej więc strony zakaz kupowania napojów energetycznych przez dzieci i młodzież jest zrozumiały, a z drugiej nie rozwiązuje całkowicie tego problemu.
Dopóki rodzice i dzieci nie zrozumieją dlaczego produkty tego typu są niewskazane dla młodych ludzi, dopóty nic się nie zmieni. Czy zakaz spowoduje, że młodzież przestanie spożywać produkty bogate w kofeinę i taurynę? Czas pokaże.
Piśmiennictwo
- Li P., Haas N., Dalla-Pozza R. i wsp.: Energy Drinks and Adverse Health Events in Children and Adolescents: A Literature Review. Nutrients. 2023 May 29;15(11):2537.
